مدرسه نابینایان و خط «بریل»
مدرسه نابینایان و خط «بریل»
نویسنده: عبدالرضا شهبازی
ناصرالدین شاه قاجار در سفر دوم فرنگستان خود به
سال 1878 و در شهر پاریس، سری به مدرسه نابینایان
این شهر زد و از اینکه می دید نابینایانی که در
ایران عمدتا به گدایی و دریوزگی و بی سوادی روزگار
می گذرانند، در فرانسه مدرسه ای از آن خود دارند
دچار شگفتی شد.
مدرسه نابینایان و خط بریل: «بسیار مدرسه خوبی
است. یک صد و سی نفر کورهای جوان از زن و مرد در
آن مدرسه تحصیل می نمایند. عمده صنعت آنها ساز و
آواز است. همگی جمع شدند و کمانچه [= ویولن] زدند
و آواز خواندند، پیانو زدند و خوب زدند... هر کوری
اطاقی دارد و در هر اطاقی یک دستگاه پیانو بود و
اغلبی هم صنعت جوراب بافی و لباس بچگانه و غیره می
آموزند. از کارشان چند وصله به یادگار گرفتیم...
یک نوع الفبایی برای آنها اختراع کرده و چاپ زده
اند که غرابت دارد. حروفِ روی کاغذ برجسته می شود
که عدد حروفِ برجسته، کلمات است. کور دست روی آنها
مالیده، هر کتابی باشد در کمال خوبی می خواند.»
(سفرنامه دوم ناصرالدین شاه به فرنگستان/
ناصرالدین شاه/ص 166/انتشارات شرق/ 1363)
توضیح
1- نخستین مدرسه نابینایان، در پاریس و در سال
1784 به همت والنتین اُویی تاسیس شد. یعنی زمانی
که ناصرالدین شاه از این مدرسه بازدید کرده است،
94 سال از تاسیس آن می گذشته است. نخستین مدرسه
شبانه روزی ویژه نابینایان در ایران در سال 1299
خورشیدی در تبریز و به همت یک کشیش آلمانی به نام
ارنست کریستفل راه اندازی شد. یعنی 42 سال بعد از
بازدید ناصرالدین شاه از مدرسه نابینایانِ پاریس.
2- خط بریل در سال 1825 به دست لویی بریل ـ که
خود نابینا بود و از شاگردان همین مدرسه بود ـ
ابداع شد ولی به دلیل مخالفت مسوولان مدرسه،
عملاتا سال 1844 از آن استفاده نشد. در این سال،
این خط به رسمیت شناخته شد و به پاس مبدع آن، خط
بریل نام گرفت. زمانی که ناصرالدین شاه از این
مدرسه بازدید کرده است، 34 سال از رواج این خط و
چاپ کتاب هایی با این خط می گذشته است.
روزنامه شرق ، شماره 1633 به تاریخ 2/7/91، صفحه
20 (صفحه آخر)
